Hraðbyr ESB að miðstýringu.

Öfugt við það sem haldið er fram af sumum verða kreppur alveg burtséð frá gjaldmiðli.   Ekki varnaði Evran að Grikkir,Spánverja eða Írar í  skjóli Evru kæmust í vandræði með sín peningamál öll.

Erlendis er tekið eftir hvernig Íslendingar tækla hrun og kreppuástand. Ástæðuna vitum við.   Útflutningsatvinnuvegir blómstra.  Vöruskiptin við útlönd eru í góðum plús.   Allt skiptir þetta máli við að sigla fyrr útúr vandræðunum og Hruninu mikla.

Þarna hjálpar gjaldmiðillinn okkur tvímælalaust. Lykilorð þar er sveigjanleiki. Ég skal viðurkenna að maður varð  efins þegar allt stefndi í strand.  Var krónan vonlaus?

Lítið  veiðimannasamfélag þarf  hinsvegar sveigjanleika.  Ekki er líklegt að  við verðum  fjármálamiðstöð heimsins í  bráð.    Og jafnvel þó svo væri.  Hvaða mynt notar Sviss? Jú, svissneska franka.   Lausnin er meiri  sveigjanleiki  á öllum sviðum.  Kannski vorum við föst á hinn veginn.  Of bundin  krónunni.   Þegar vandræði fjármálafyrirtækja mögnuðust 2007 og 2008 voru stjórnvöld og Seðlabanki kannski of lítið sveigjanleg.  Það hefði fyrrt okkur mörgum vandræðunum að leyfa fleirum en Landsvirkjun að gera upp í erlendri mynt, svo dæmi sé tekið.

Nú bara verður að endurræsa.  Ný hugsun og varfærni í fjármálum er lykilatriði.   Bæði  hjá ríkisvaldi atvinnuvegum og einstaklingum.  Við höfum engan veginn efni á svona kollsiglingu aftur. En það verða alltaf sveiflur.

Þá kem ég að fyrirsögn þessa pistils.   Evran er ekki góður kostur vegna þess að hún er ósveigjanleg.  Hún hentar stærsta ríki ESB og iðnveldi miklu sem heitir Þýskaland.   Öðrum hentar hún misvel.  Evran gerir ástandið mun  verra hjá smærri þjóðum þegar óáran gengur yfir.   Dýpkar fjárlagahalla þjóðríka og eykur atvinnuleysi þegnanna að óþörfu.

Ekki skrýtið Þó stefnt sé leynt og ljóst að einu sambandsríki.  Fyrr virkar evran ekki fullkomlega.  Allir verða að marsera í takt.

 

 

 

Kvótamarkaður í mjólkurframleiðslu.

Nýlokið er fyrsta tilboðsmarkaði hjá kúabændum með greiðslumark í mjólk. Í sem stystu máli, þetta heppnaðist.

 Seljendur mjólkurkvóta leggja inn á formlegan hátt það verð sem þeir óska fyrir rétt sinn.  Kaupendur leggja einnig inn tilboð með annaðhvort bankaábyrgð eða ávísun og tilgreina þá upphæð sem þeir eru tilbúnir að greiða.

Ef línurit um verð framboðs og eftirspurnar skarast  þá er sá skurðpunktur jafnvægisverð þessa tilboðsmarkaðar.   

Þann 1. desember sl. voru umslögin opnuð.  Verðið nú reyndist kr. 280 per líter.  Það er talsverð lækkun frá viðskiptum sl. vor (2010) sem er mjög ánægjulegt.   Reyndar er það magn sem nær jafnvægisverði (og viðskiptum)  138.588 lítrar.  Framboð var hinsvegar alls 927.871 lítrar mjólkur.

Aðalmálið kringum þessi viðskipti finnst mér hinsvegar sanngirni. Að þeir sem vilja auka rétt sinn komi jafnir að borði. Ekki eftir klíkum,heppni eða kunningsskap.   Allt hefur fram til þess verið býsna lausbeislað hvað varðar aðhald kringum viðskiptin.

Vegna þess að þessu viðskipti voru til þessa dags algjörlega opin, hefur þetta verið síðustu árin fyrst og fremst seljendamarkaður.    Séðir seljendur hafa getað leikið sér að því að spenna upp verð með því að  hafa samband við tilboðsgjafa hægri  / vinstri.  Segjast hafa fengið tilboð uppá x krónur en hvað býður þú?    Afleiðingin af þessu hefur verið óþarflega uppspennt verð.  Sem þýtt hefur aukinn kostnað fyrir alla nema fráfarandi bændur.

Verðin nú verða væntanlega til hliðsjónar hjá bæði seljendum og kaupendum við næstu viðskipti eftir nokkra mánuði. Fróðlegt verður að já hvort verðið lækkar enn.  Seljendur fá væntanlega lítið með því að halda verðhugmyndum sínum í óraunsæjum himinupphæðum.    Kaupendur  hafa vart efni á að bjóða alltof hátt verð.  Bæði hlýtur afkoman að setja því skorður og einnig er sú tíð liðin að bankinn banki uppá og spyrji,  " hvað má bjóða þér hátt lán?".

Eini galli sem ég sé er kostnaður þeirra sem að koma. Hann er nokkur,en var auðvitað lítill þegar ein smáauglýsing í blaði var það eina sem þurfti.

 

 

Svavar Gestsson um forsetann.

Grein Svavars Gestssonar (á visi.is 30.nóv.2010) um forseta vorn Ólaf Ragnar Grímsson er merkileg. Þarna gneistar á milli tveggja fyrrum Alþýðubandalagsmanna og samráðherra á sínum tíma, svo um munar.  Inngróinn vinstri maður hefði ekki skrifað svona grein þegar fjölmiðlalögin voru í hámæli á sínum tíma.  Það hefði einfaldlega ekki hentað málstaðnum þá.

Eina ástæða þess að ég kaus til stjórnlagaþings var forsetinn og valdsvið hans.  Það er í sífellt meiri þoku eftir setu Ólafs í embætti.  Sem athyglisríkur maður hefur hann teygt embættið og togað í allar áttir.  Gert sér dælt við auðmenn.  Haft skoðanir á öllu og þrengt sér inn á valdsvið Alþingis hægri / vinstri.    Sumt gott.  Sumt slæmt.  Allt eftir misbeygjandi línum pólitíkur þennan og hinn daginn.  Þetta hefur gjörbreytt eðli embættisins eins og það var.

Í raun tel ég stjórnarskrána nokkuð góða.  Verkefni Stjórnlagaþings er aðallega tvennt. Að koma henni á hnitmiðað, skiljanlegt íslenskt mál sem ekki þarf lögfræðinga til að túlka. Hitt er að kryfja forsetaembættið til mergjar.  Ef niðurstaðan verður að halda í embættið, setja á hreint hver er tilgangur, valdsvið, og hlutverk forsetans.      Forseta sem í fljótheitum var skellt inn í stjórnarskrána 1944.   Orðið forseti sett í stað kóngs og síðan punktur.

Í þessu tilviki er Svavar greinilega litaður af Icesave málinu og aðkomu hans sjálfs að því máli. Þar gaf reyndar þjóðin ráðamönnum á lúðurinn.  Það skiptir hinsvegar ekki máli.  Sumt í grein Svavars get ég tekið undir.

 Grein hans fer hér á eftir.

 

"

Svavar Gestsson, fyrrverandi þingmaður og ráðherra

Svavar Gestsson skrifar:

Forseti Íslands lýsti því yfir á dögunum að hann íhugaði að setja Icesave-málið aftur í þjóðaratkvæði. Hann dró ummæli sín ekki til baka í yfirlýsingu frá forsetaskrifstofunni sama dag eins og hann hefði getað gert en vildi greinilega ekki gera.

Þar með hefur hann í raun afnumið þingræðið í þessu máli - og hann getur það í fleiri málum. Nú er vitað að niðurskurður í heilbrigðismálum úti á landi er afar óvinsælt mál þar. Verður fjárlagafrumvarpið sent til þjóðaratkvæðis?

Rökrétt afleiðing af þessari afstöðu forsetans væri sú að framvegis byrjaði Alþingi á því að spyrja forsetann áður en mál væri til meðferðar á Alþingi hvort líklegt væri að forsetinn myndi fallast á málið eða ekki. Alþingi hefur málskotsrétt til forsetans. Hvernig ætlar Alþingi að höggva á þennan hnút?

Forsetinn getur tekið sér þetta vald gagnvart Alþingi af því að Alþingi er svo óvinsælt - meðal annars fyrir málflutning þingmannanna sjálfra - að enginn mun taka upp hanskann fyrir Alþingi. Ólafur mun því halda áfram; hann verður eins og Pútín og Medvedjeff í einum og sama manninum.

Forsetinn getur líka komist upp með þetta vegna þess að það er ekki bannað í stjórnarskránni, engin skýr lög hafa verið sett um forsetaembættið. Þau þarf að setja og það er vel hægt að setja lög um forsetaembættið á grundvelli stjórnarskrárinnar eins og hún er.

Þetta er ekki skrifað hér í hálfkæringi og enn síður í gríni. Hér er komið að kjarna lýðræðisins, þingræðinu: Viljum við þingræði eða viljum við eitthvað allt annað?

Sú stjórnskipun sem Ólafur Ragnar hefur skapað hefur ekkert nafn því hvergi á jörðinni er þingið svo lítilsiglt að það þurfi að biðja um leyfi hjá þjóðhöfðingjanum til þess að fá að samþykkja mál. Unir Alþingi þessu eða er það kannski orðið alger drusla?

Ólafur Ragnar hefur setið í 16 ár, fjögur kjörtímabil. Hann gengst upp í því að setja söguleg met. Hann mun bjóða sig fram til fimmta kjörtímabilsins og hann hefur fundið pottþétta aðferð til að tryggja sér kosningu: Hann setur erfið mál í þjóðaratkvæði.

 

Yrsa og frægðin.

Stundum verður maður skemmtilega hissa að heyra talað við öðruvísi fólk.  Fólk sem tekst á við "frægðina" á annan hátt en flestir.

 Yrsa Sigurðardóttir rithöfundur og spennusagnahöfundur var spurð af hverju hún væri svo sjaldan í viðtölum við fjölmiðla.  Svar Yrsu var einfalt.  Hún sagðist bara vera svo venjuleg manneskja að hún væri einungis að hlífa lesendum við offramboði af sjálfri sér.

Æ, ég dáist nú bara að svona fólki, verð ég að segja.   Á tímum þegar hégóminn ríður ekki við einteyming.Sjálfhverfa og frægðar-fíkn virðist allt um kring.

Enn óuppteknari af meintri frægð er enn víðlesnari höfundur Arnaldur Indriðason.  Hann virðist vart veita nein viðtöl við fjölmiðla í nokkru formi.

Þetta kallast að láta verkin tala.  Eg hélt að slíkt þekktist vart orðið.   

 

Landeyjahöfn.

Ég hitti mann um daginn sem þekkir til ferjustaðar á Bretlandseyjum við aðstæður líkar og í nýjustu höfn landsins Landeyjahöfn.      Á þeim stað sækir sand og aurburður á, líkt og úti fyrir Bakkafjöru.  Með reglulegu millibili þarf að dæla við innsiglingu til að hreinsa framburð þarna hjá Bretunum.

Þessi maður var hissa á þeirri hönnun Siglingamálastofnunar að hinir tveir varnagarðar Landeyjahafnar  skuli mætast til suðurs í beint á móti hvor öðrum.   Sagði koma sér á óvart að   "þarna væri ekki laxakjaftur".    Ég hváði og spurði hvað það væri.   Hann kallaði það þessu nafni þegar annar garðurinn skagar framfyrir hinn.   Gert til að varna aur og sandburð inn í hafnarsvæðið.

Nú kann ég engar formúlur. Get aðeins þóst vita, líkt og fleiri í þessum vandræðum sem stopular siglingar til nýrrar hafnar valda Vestamanneyingum.  Þar kann öldufar og vindáttir að hafa sett strik í reikninga sérfræðinga sem ástæða þeirrar hönnunar sem var valin.

En mér finnst þetta rökrétt.

 

Eystri varnargarðurinn hefði átt að ná lengra til suður, sveigja síðan og skaga framfyrir þann vestri. Þannig hlyti framburður Markarfljóts að hafa átt torveldari leið inn í höfnina.   Kannski hefði í staðinn myndast fyrr rif fyrir utan.   En rif er mun fljótlegra að hreinsa heldur en stórt hafnarsvæði.   Manni finnst sem leikmenni líka það hljóti að vera auðveldara að dýpka rif með plóg líkt og nú er rætt um að nota aftan í  Lóðsinn í Eyjum.

 

Hressilegur norð-vestanblær í morgunsárið.

Það er upplífgandi að fá annan vinkil á syfjulegt harðlífið og kyrrstöðuna sem ríkir hér á Íslandi.  Allir fastir í sömu hugsun og sömu vandamálunum.

Stefán Hrafn Magnússon hreindýrabóndi á Grænlandi var gestur Sirrýjar á Rás 2 í morgun.  Ég vil leyfa mér að sletta framhjá púkanum í þetta skiptið.    Hann er einfaldlega " orginal gæi", í bestu merkingu þess orðs.

Að sögn Stefáns skellti hann sér í nám á Bifröst með son sinn með sér nú í haust.  Hann þekkir orðið Grænland vel eftir búseta þar síðan 1983 ef ég man rétt.   Sagði frá þeim möguleikum sem bæði Grænlandi og næsti nágranni Ísland geta átt næstu áratugi ef vilji er fyrir hendi.

 Vegalengdin til Grænlands er aðeins 290 km.  Svona rúmlega leiðin  frá Reykjavík til Kirkjubæjarklausturs, eða  til Blönduós i norðurátt.     Til að setja meiri stærðir í samhengi þá er Grænland stærsta eyja heims. Strandlengja Grænlands er jafn löng og ummál jarðar um miðbaug. Rúm 85% eru að vísu þakin jökli nú,en nóg er opið land  eftir samt.

Landið er jarðfræðilega mjög gamalt og bergið þétt.  Það þýðir góðmálma í jörðu og möguleika i námuvinnslu.  Stefán sagði frá því að gífurlegt magn járngrýtis mætti vinna á hans landareign auk títaníums og fleiri góðmálma.  Gullleit er í deiglunni hjá þessum nágrönnum okkar.   Allt þetta gæti þýtt mikla möguleika fyrir Íslendinga.  Okkar dýrmæta orka gæti nýst til þess að vinna þessa málma að einhverju leyti.  Ekki þyrfti að sigla yfir hálfan hnöttinn.  Einnig þarf námuvinnsla, ef af verður, í stórum stíl mikla þjónustu.  Bæði flug, siglingar,kost og varahlutþjónustu svo eitthvað sé nefnt.

Þarna var ekki komið að tómum kofanum og augun opnuðust.  Kannski sérstaklega hvað þessar nágrannaþjóðir gætu stutt hvor aðra.  Það sem hinu landinu vantar, hefur hitt í ríku mæli.  Og öfugt.

 

Hverju höfum við efni á?

Semsagt við höfum ekki efni á þjónustu við sjúklinga.

En getum einhver frætt mig á hvernig við höfum þá efni á fokdýru hátæknisjúkrahúsi í Reykjavík? Ég fæ þetta engan veginn heim og saman.

 

Meðmæli með heilbrigðisþjónustu

Landamæri þjóða.

Við hjónin heimsóttum austurhluta Þýskalands fyrir skömmu. 

Það var eftirminnilegt.  Gistum við landamæri Tékklands í gamla austur - þýskalandi.  Í fallegum bæ sem heitir Oydin. Þetta var viku af október og haustlitir trjánna undurfallegir í hinum "gullna október" sem Þjóðverjar kalla. Yfirleitt er sá mánuður þurrviðrasamur að sögn innfæddra öfugt við veðurfar í október hér á suðurhelmingi Íslands. Undantekningin er sl. haust sem var fádæma gott og blíðviðrasamt hérlendis og alls ekki blautt. Á fallegum útsýnisstað mátti vel sjá til þriggja landa. Þýskalands, Tékklands og Póllands.

Þetta svæði var mjög lokað á kaldastríðs tímanum, en á í dag mikla möguleika vegna náttúrufegurðar.  Íslenskar ferðaskrifstofur hafa ekki mikið verið á ferðinni á þessum slóðum og meira beint hópum um Rínardalinn fram að þessu.

Bændabýlin, byggingar og tækin eru ekki jafn vegleg og í vestur- hlutanum.  Sjá má enn leifar kyrrstöðu tímabils Kommúnismans.  En margt hefur batnað.  Ég sá til dæmis stóra nýlega Fendt traktora á ökrum.  Bændur voru mikið í Maís-inum um þetta leyti og víða stórir akrar.  

Gríðar stórar vindmyllur vöktu athygli manns og er þeim greinilega plantað hvar sem við verður komið.

Tékklands megin má sjá hús sem eru greinilega í Þýskum stíl.  Vegleg hús með háu risi.   Ástæðan er sú að í undanhaldi Þjóðverja í lok stríðsins voru þýskir íbúar hraktir úr húsum sínum og landareignum.  Húsin tekin. Hertóku eigur þeirra. Gömlu landamærin færðust því til.     Af þessu öllu eimir enn. Íbúar eða afkomendur fólks sem bjuggu í þessum húsum lifa enn svo dæmi sé tekið.  Segja kunnugir að viss spenna sé enn innan ESB milli þessara ríkja og fleiri.  Við þekkjum líka úr sögunni að afleiðingar styrjalda geta varað ótrúlega lengi meðal fólks.

.

 

Þegar gítarinn talar.

Snillingar í tónlist geta beitt hljóðfærum sínum svo göldrum líkist.  Þeir eru ekki margir enda væru þeir þá ekki snillingar heldur einungis góðir eða miðlungs hljóðfæraleikarar.

Ég held mikið uppá tónlist skosku sveitarinnar Big Country. Fór að pæla í þessu þegar ég hlustaði aftur á tónlist hljómsveitarinnar eftir smá hlé.  Hápunktur hennar í vinsældum var á árunum 1983 til 1990.Í fyrstu þóttu þeir jafnvel betri en U2 og náðu viðlíka vinsældum.

En það eru fáar rokkhljómsveitir sem endast og eldast vel.  Ég get nefnt tvær sem eru undantekningarnar sem sannar regluna.   Rolling Stones og U2 sem dæmi. (Reyndar munur á þeim sveitum í aldri)

Ástæða þess að Big Country náði ekki sömu hæðum og fyrrnefndar sveitir er líklega alkahólismi forsprakkans Stuart Adamson sem leiddi hann til dauða.  Einnig sú staðreynd að þeir voru kannski ekki alltaf þeir útpældustu í textagerðinni. En hljómurinn (sekkjapípusándið)  er einstakur og hefur ekki verið endurtekinn.

Pólitísk hráskinn.

Alveg fór þetta mál á þann versta veg sem hugsast gat.   Alvarleiki þessara ákæra og fordæmið er miklu meira en pólitískar flokkslínur.   Þessar línur liggja hinsvegar greinilega norður og suður um allt þetta mál.  Af þeim sökum er þessi niðurstaða ekki trúverðug.    Þá geri ég ekki upp á milli, en flokkslínu og mismunandi persónu afstaða þessara fjögurra Samfylkingarþingmanna sker í augum.

Geir H. Haarde var ekki einn í stjórn, né flokkur hans einn með ábyrgð eða meirihluta á þingi þegar fjármálakerfið hrundi.

"Óþarfi að dramatisera málin" eru orð hins fyrrum flokksformanns þegar reynt var að gera grein fyrir vandanum sem við blasti nokkru fyrir hrun.

Alveg utan við þetta þá gengur fyrirkomulag um Landsdóm alls ekki upp.   Þingmenn munu alltaf verða til sem falla á  þessu prófi. Aðilar utan þings verða með einhverju móti eða formi að meta efni til ákæru.

Þungbær og erfið niðurstaða