Tengt mál, gjaldmiðillinn.

Gjaldmiðilar og krónugreyið.

Bogi Ágústsson virðulegur fréttaþulur, fréttamaður og 
dagskrargerðarmaður hjá RUV var gestur Gísla Marteins ásamt fleirum í setti á óbreyttum sunnudegi. Talið barst að íslensku krónunni og orðin sem hann notaði um 
gjaldmiðilinn voru m.a. “aumingi og ræfill”, “handónýt" ásamt fleiru. 
Gott ef hinir gestirnir bættu ekki bara í óorðaflauminn.

Frægt var þegar Reagan fyrrum forseti reif dollara seðil í beinni
sjónvarpsræðu til að sýna þegnum sínum dæmi um rýrnun gjaldmiðilsins og 
áhrif verðbólgu. Þarna er því fráleitt séríslenskt  fyrirbæri.
Sem dæmi þá er 88% rýrnun dollars gagnvart japönsku yeni síðan árið 1970 
staðreynd.
Ekki er vitað hvort einhver hefur bent kananum á að sækja um evru.

Undirliggjandi  virðist draumurinn um að stöðugleikinn komi að "utan". 
Það skín hér í gegnum allt tal um upptöku evru.   En dæmin æpa á oss 
allt í kring hér í evrópuálfu að  þetta er varla svona einfalt.

Vilji menn inní hinn fullkomna stöðugleika í gengi er til eitt gott ráð.
    Ég er hissa að slíkt skuli ekki meira rætt.   Það er enn betra en en
ganga ESB á hönd, sem er líkt og einhverjir hafa tekið eftir pínulítið
umdeilanlegt.    Miklu hagstæðara væri umsókn um að verða eitt af
sambandsríkjum Þýskalands.   Þannig væri Ísland orðið iðnveldi á
augabragði og ekki síst með stóran gjaldmiðil, útbúinn að þörfum
þess. Evran er likt og viðurkennt er, sniðin að langstærsta hagkerfinu,
andar, sefur og vaknar líkt og það. Sem er einmitt þetta sama Þýskaland.

Ég skal gangast hér við kaldhæðni, en samt ekki um aðalatriði.  Það
liggur alveg fyrir að vandamálalausn í óumdeildum kreppusamdrætti
ólíkra evruríkja, magnast og framlengist vegna massífs og ósveigjanlegs
gjaldmiðils sem er sniðinn að allt annara þörfum.   Áþreifanlegast  er 
gífurlegt atvinnuleysi.
    Að  meðaltali 12%  á evrusvæði og  heil 24% hjá ungu fólki.

Hvað er rétt gengi krónunnar er síðan umdeilanlegt.   Velta má fyrir sér
hvort núvarndi gengi sé bara ekki nærri lagi.  Kosturinn sá að það
heldur aftur af neyslutæpum Íslendingum.    Sem eru þannig innréttaðir,
sagan sýnir það, gömul og ný - að missa sig - fáist eitthvað ódýrt.  
Örvar hinsvegar nýsköpun og útflutning likt og dæmin sanna í dag.

Hitt er annað,  alveg fullgilt sjónarmið og hugsanleg leið, er að binda 
eigin gjaldmiðil við stærri mynt. Við þurfum ekki að leita langt eftir 
módelum um slíkt.
Nágrannar okkar á Norðurlöndum utan Finna hafa kosið að fara þá leið.
Má líkja þvi við öflugan öldubrjót og stöðugleikaugga.     Segjum að 
gengi væri kringum 100 í byrjun árs.  Sveiflaðist síðan uppí 130 á miðju 
ári af ýmsum ástæðum.
Væri síðan aftur komið niður  í nánd við 100 eftir  ca ár. Hér væri
hagstætt að geta skautað yfir dýfur og öldudali.   Héldi aftur af 
endalausum mánaðarlegum verðbreytingum á vöru   sem við þekkjum of vel 
hérlendis.
   En stundum verður raunveruleikinn ekki flúinn. Það þekkja
Íslendingar.  Þá þarf gjaldmiðill þjóðarinar að endurspegla
raunveruleikann. Þó sársaukafullt sé, er það samt skárra en að skaða 
útflutningsatvinnuvegi   og stórauka atvinnuleysi likt og gerst hefur 
hjá mörgum Evrulöndum í kreppu.

 

 

(Birt i Sunnlenska Fréttablaðinu 5. febr.2014) 

Höftin fara ekki í einu vetfangi