P.Valdimar Guðjónsson

Í Kastljósi kvöldsins 3.október 2024, var umfjöllun um Elliðaárnar og þekktur amerískur sjávarlíffræðingur og þáttagerðarmaður fullyrti að hvergi finndist tær laxveiðiá í miðri borg með villtan “orginal” stofn af norður Atlantshafslaxi.

Steingrímur Jónsson hét maður og fæddist í Gaulverjabæ árið 1890 (alls óskyldur mér). Faðir hans Jón Steingrímsson sem var prestur hér á bæ, lést ungur af berklum ári síðar og flutti ekkja hans til Reykjavíkur. Hún giftist síðar útgerðarmanni á Vestfjörðum og ólst sonurinn þar upp.

Frændi Steingríms hafði flutt vestur um haf og hét Hjörtur. Kallaði sig Chester Thordarson. Hann varð náinn samstarfsmaður Edison um árabil og einn af kunnustu rafmagnsverkfræðingum við þróun rafmagnsins í USA.
Móðir Steingríms sendi soninn til mennta og afrek frænda þar ytra voru honum eflaust hvatning, því hann varð einn af fyrstu Íslendingum til að nema rafmagnsverkfræði. Árið 1919 hafði hann unnið tvö ár í Svíþjóð en hugðist flytja til Bandaríkjanna með Láru konu sinni, gott atvinnutilboð var í vasanum. Þar var allt að gerast.
Þá barst þeim símskeyti sem eiginkonan sagði síðar þá bestu jólagjöf sem þau höfðu fengið. Honum var boðin staða rafmagnsstjóra í Reykjavík sem hann þáði strax frá Knud Zimsen borgarstjóra.

Fyrstu verkefni Steingríms voru tengd virkjun Elliðaáa og uppbyggingu rafveitu. En hann sá ekki bara kærkomið rafmagnið sem veitti ljós og yl með tækniundrum. Honum er þakkað af samtímamönnum að tókst að bjarga og halda laxastofninum þrátt fyrir virkjun og stækkun hennar síðar í tveimur áföngum. Auk þessa lét hann fljótt hefjast handa að planta trjám á svæðinu, sem leynir sér ekki í dag rúmri öld síðar.
Afrekalistinn var langur og karlinn greinilega sívinnandi. Hann kom að Sogsvirkjunum öllum, auk annara virkjana víða um land. Steingrímsstöð er kennd við hann.

Heimilið var erilsamt og á fyrstu árunum varð rafmagnið auðvitað ómissandi um leið og það var komið og tengt.
Kona ein hafði samband og kvartaði sáran yfir rafmagnssleysi í bænum, en þá varð einhver bilun. Hún sagðist rétt nýbyrjuð að elda matinn. Eiginkonan Lára bauð henni og eiginmanni þegar heim til sín í mat og reyddi fram dýrindis kalt hlaðborð , segir sagan. Kvörtuðu þau ekki meir.

Steingrímur hafði taugar hingað að Gaulverjabæ þar sem faðir hans var vinsæll og vel liðinn prestur. Hann færði Gaulverjabæjarkirkju rausnarlega gjöf fyrir tæpum 70 árum. Það var rafmagnskynding og ofnar sem leystu af hólmi stóra kaminu og kolaofn.
Hann lést árið 1975.

Nú er ég hættur að skilja. 
Hvað er svona flókið ?

Ef einhverjar þjóðir eru meira en velkomnar í NORÐURlandaráð - Þá eru það Grænland og Færeyjar. Punktur. 

Það er mín skoðun, hér ætti að vera opinn faðmur og það fyrir löngu. 

Eru hér nýlenduveldis - eftirhreitur ?  Spyr sá sem ekki veit.

	Færeyingar hóta afleiðingum
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Það er sumarnótt árið 1978.

Sigöldu virkjun á lokametrunum og stefnan hjá Landsvirkjun næst sett á nýja virkjun við Hrauneyjafoss.   Stór verkstæðisbraggi þjónar ekki lengur hlutverki sínu og best að hann sé staðsettur sem næst risa vinnuvélum á fullu gasi.  Jarðýtum, búkollum, gröfum,borum og fleiri tækjum.

Ákveðið var að flytja hann í heilu lagi inn í Hrauneyjar.  Eflaust hafa reiknimeistarar Landsvirkjunar reiknað hagkvæmni þess nálægt lagi,  en það var meira en að segja það.     Enginn flutningavagn hjá GG (voru þá nær einráðir í stórum flutningum)  reyndist ná máli í lengd.   Var þá gripið til þess ráðs að lengja einn vagn með rafsuðu og stálbita  að vopni.

Með allra stærstu flutningum að umfangi  á þessum tíma,  en að sjálfsögðu var vigtin ekkert mikil.

Loks var  lengingu vagnsins og stífingum í botni braggans lokið.   Góður “stubbur” (næturvinna) framundan hjá vinnuflokknum og um kvöldið var langur og breiður bragginn hífður á vagninn með tveimur krönum.    All svagur til hliðanna því vagninn var einungis í venjulegri breidd,  en treyst á gott jafnvægi og veghefilsstjórinn látinn vanda sig að hefla þvottabrettin á malarvegi sem var um 6 km leið.

Allt var klárt.  Búið að festa eins og hægt var.  Álags horn hreinlega rafsoðin föst við vagninn, ef ég man rétt.

Var látinn halda í einhverja spotta ásamt fleirum við upphífingu, en að því loknu bauð bílstjórinn mér að sitja í . Hann var þaulvanur reynslubolti sem hafði ýmsa fjöruna sopið.        Hress og ræðinn.   Allt gekk að óskum og samviskusamlega keyrði hann á miðjum vegi, enda ekki annað í boði uppá plássið.

Útvarpið í bílnum var í gangi.   Að vísu ekki ríkisútvarpið, það var sofnað þann daginn en vel mátti ná Radio Luxemburg eða BBC á langbylgju.

Allt í einu snarhækkaði í útvarpinu.  Við tóku tónar frá framandi slóðum sem nálgaðist ærandi hávaða.  Ættað frá Arabíu og löngu síðar heyrði ég samskonar tóna í sjónvarpinu og áttaði mig, þetta voru semsagt tilbeiðslur úr bænaturnum.

Bílstjórinn kveikti um leið á perunni.  Snarstöðvaði bílinn og skipaði mér ekki að snerta neitt.  Alls ekki járnmælaborðið í Scania og hafa fæturna á mottunni ! Sjálfur stóð hann kúplingunni og bremsunni.  Tók ekki  einu sinni áhættuna að snerta gírstöngina og taka úr gír.

Nokkru áður hafði Landsvirkjun fest kaup á dælupramma sem fékk nafnið Trölli.  Hann dældi eðju uppúr lónum og var upphaflega knúinn 300 ha dísilvél.     Vegna hækkandi olíuverðs og gnægðar af orku á þessum slóðum var aflinu breytt í  stóran rafmótor.  Lögð var lína frá Sigöldu sem á var um 1 megavatt hvorki meira né minna.  Af henni fékk Trölli sitt afl í kapli og kunnugur á staðnum fullyrti að slíkt væri einsdæmi í heiminum á þessum tíma þe fyrir tæpum 50 árum.

Við vorum ískyggilega nærri þessari línu líkt og vitað var og menn höfðu mælt samviskusamlega.  Grunur okkar var staðfestur þegar einn úr flokknum slengdi hendi sinni nálægt stuðara trukksins og nánast flaug í burtu.   Enginn meiddist við þessa uppákomu og þessvegna segir ég nú frá þessu ævintýri.

Á gafli braggans voru rörastífur sem stóðu út fyrir breiddina til hliðanna ætlaðar fyrir rennihurð.  Gleymst hafði að gera ráð fyrir þeim, eða kippa þeim af.

Þetta olli því að við vorum komnir í rafmagns “geislann”.       Ekki í beina snertingu, því þá er ekkert víst að við værum til frásagnar.

Gummi Arnolds rafvirki í Búrfelli var því ræstur út með hraði  og við biðum á meðan í bílnum.     Algjörlega “absurd”  tími með tvo í bílnum eins og myndastyttur nánast með Allah í eyrunum.  Sem betur fer datt þó líka inn skemmtilegra útvarpsefni með góðri tónlist, enda loftnetið fádæma gott og nánast heimurinn undir.  Margra kílómetra rafmagnslína og engar truflanir hvernig sem á því stóð.

Loks kom rafvirkinn og hafði slegið út línunni í Trölla.  Skilaboðin frá honum voru nú einföld,  en því miður allt eftirá séð.      Hefðu bara verið dregnar fram snjókeðjurnar og látnar hanga aftur úr bílnum… þá var jörðin komin og línan hefði slegið út sjálfkrafa.

En sjaldan verið í jafnmiklu stuði.   Og í þetta skipti var það með þessum guði.

Þetta er hræðilegur atburður í Rússlandi.

En. 

Ég minni á atburði þegar Pútín  " þurfti" í stríð. Í því tilviki nagrannaríkið Tétenia.   Það var í upphafi valdatíma hans. Þá var íbúðablokk sprengd og fólk lét lífið. 
Um hæl kenndi leiðtoginn hryðjuverkamönnum þaðan um verknaðinn. 
Sterkur grunur og margar vísbendingar voru um að Rússar sjálfir hefðu framið verkið. Allt til að réttlæta innrás. 

Ég veit að sjalfsögðu ekki nú. En minni á að maðurinn er til alls líklegur. Virðing fyrir mannslífum nákvæmlega engin. 

Viðbót ;   Hryðjuverkasamtökin ISIS hafa gengist við árásinni. Mínar pælingar eiga ekki við í þetta skipti. 
Kunnugir segja þessa firrtu öfgamenn setja Vesturlönd og Rússland undir sama hatt, ef því er að skipta. 

	Pútín tjáir sig um hryðjuverkin
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Frekjufólkið samt við sig.  
Afsakið mig, en hef ekki séð annað en að hópur fólks hafi unnið baki brotnu síðan fyrst gaus við bæjarhliðið í Grindavík. Öll vegna gífurlegra náttúruhamfara.
Verktakar, starfsmenn HS orku og fjöldamörg í viðbót af harðduglegu fólki. 

Kvöldfréttir Rúv voru mjög lýsandi ; ..."enn er kalt í húsum á Suðurnesjum" ... 

Stóra fréttin var ( hinsvegar) auðvitað ; ...tekist hefur að tengja lögnina frá Svartsengi að nýju eftir skemmdir af glóandi hrauni..." 

Semsagt nær væri að lýsa betur afreki suðumanna, gröfumanna, pípara, verkfræðinga og fleiri á fullu yfir nótt í bæði fimbulkulda ( einni af köldustu nóttum í áratugi á þessu svæði) og við hliðina ógnarheitu nýrunnu hrauni beint úr neðra. 

PS. Viðbót,; þvi miður hélt ekki lögnin undir hrauninu í 900 - 1000 gr hitanum.   En, það vefst eflaust ekki fyrir þeim að leggja yfir nýja hraunið.  Efast um að starfsmönnum verði kalt á tánum við verkið.

	Segir rikisstjórnina ekki hafa sofnað á verðinum
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt